“ก้านยาว“ เป็นทุเรียนที่มีรสชาติหวานมัน กลมกล่อม ได้ชื่อว่าราชินีทุเรียน โดยเฉพาะทุเรียนก้านยาวจากจังหวัดนนทบุรี ยิ่งมีรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์โดดเด่น ต่างจากทุเรียนที่มาจากจังหวัดอื่น เนื้อละเอียดมีสีเข้มกว่าทุเรียนต่างจังหวัด กลิ่นไม่ฉุนมาก และแน่นอน หวานมัน ด้วยเหตุนี้ ทำให้ทุเรียนก้านยาวเป็นทุเรียนที่มีราคาแพงระยิบ ราคาถึงขนาดหลักพันต่อลูกก็มี ทำรายได้ให้ชาวสวนได้ดีเลยทีเดียว
กระนั้นแล้ว การจะปลูกทุเรียนให้ได้ผลออกมามีคุณภาพ รสชาติดี ก็ไม่ใช่เรื่องง่ายๆเลย ชาวสวนทุเรียนจะต้องคอยใส่ใจ ดูแลทุเรียนแต่ละลูกในส่วนพอๆกับดูแลลูกหลานของตัวเองเลยทีเดียว ซึ่งก่อนหน้านั้น ก่อนที่จะสามารถเก็บเกี่ยวผลจากต้นทุเรียนได้ ต้องใช้เวลาถึง 7-9 ปี ยังไม่นับรวมระยะเวลาในการเตรียมพื้นที่ในสวนให้ต้นทุเรียน
การเตรียมพื้นที่ก่อนปลูกทุเรียน
ทุเรียนเป็นไม้ที่ไม่ชอบที่โล่งแจ้ง ชาวสวนจึงต้องเตรียมพื้นที่โดยการปลูกต้นไม้ชนิดอื่น เอาไว้บังลมและเป็นร่มเงาให้กับต้นทุเรียนอ่อนในช่วงปีแรกๆก่อน ลักษณะของไม้กันลมที่ดีจะเป็นไม้ที่ปลูกง่าย โตเร็ว รากไม่แผ่ออกไปกว้าง มีใบพุ่มหนา ไม่ผลัดในในฤดูแล้ง
บางครั้งชาวสวนจะปลูกต้นกล้วยไว้บังลมและเป็นร่มเงา ให้ทุเรียนอ่อนชั่วคราวไปก่อน เนื่องจากกล้วยเป็นไม้ที่โตเร็วที่สุด แถมยังเก็บผลผลิตไปขายได้ตลอดทั้งลำต้น ไม้บังลมถาวรชนิดอื่นๆ ที่ปลูกพร้อมๆกับต้นกล้วยจะโตตามมาทีหลัง ตัวอย่างไม่บังลมถาวรที่นิยมปลูก เช่น สะเดา ขี้เหล็ก ทองหลาง ดอกแค ชาวสวนจะเริ่มปลูกทุเรียนก็ต่อเมื่อไม้บังลมมีความสูงถึงประมาณ 3 เมตร
ลงมือปลูก
เตรียมดินให้ร่วนซุยพูนดินให้สูงขึ้นมาจากระดับเล็กน้อยเป็นวงรอบประมาณ 1 เมตร ขุดหลุมตรงกลางขนาดพอวางถุงชำ ใช้ปุ๋ยคอกผสมแกลบรองก้นหลุมตามปกติ เมื่อแกะกิ่งทุเรียนออกจากถุงชำ(อายุของกิ่งประมาณ 1 ปี) ให้เอาดินที่ติดมากับรากออกราวครึ่งหนึ่ง โดยค่อยๆใช้มือเขี่ยให้รากกระจายออก วางกิ่งทุเรียนลงในหลุมให้ลำต้นตั้งตรงขนาบประคองด้วยไม้ไผ่ ใช้มือค่อยๆจัดระเบียบให้รากแผ่ออกไปรอบๆโดยเสมอกัน เอาดินกลบพอมิดกาบมะพร้าว ควรลงกิ่งทุเรียนในตอนเย็น และไม่ปลูกในขณะที่ทุเรียนเพิ่งแตกใบอ่อน ให้รอจนใบอ่อน แก่เสียก่อน
การดูแลรักษา
หลังจากลงกิ่งทุเรียนแล้ว ให้รดน้ำในทันที และรดทุกวัน หลังจากผ่าน 1 เดือนจึงให้น้ำทุกๆ 3 วัน (ในกรณีที่ฝนไม่ตก) ให้หาร่มเงาบังแดดให้ทุเรียนในทิศตะวันออกและตะวันตก จากนั้นประมาณ 2 ถึง 4 สัปดาห์ ทุเรียนจะเริ่มตั้งตัวได้ และแตกใบอ่อน การดูแลรักษาทุเรียนต้องทำด้วยความใส่ใจและใกล้ชิด เพราะทุเรียนเป็นไม้ที่ค่อนข้างอ่อนแอ
– การรดน้ำ ทุเรียนเป็นไม้ที่ชอบความชื้นแต่ไม่ถึงกับแฉะ ชาวสวนจึงต้องคอยสังเกต และศึกษาดูว่าดินที่สวนของตนควรจะต้องรดน้ำประมาณไหน ดินซึมน้ำได้รวดเร็วหรือไม่ ถ้าดินซึมน้ำได้เร็วก็ให้น้ำมากกว่าอัตราปกติหน่อย ให้น้ำอย่างสม่ำเสมอเพื่อการเจริญเติบโตที่ต่อเนื่อง
น้ำมีความสัมพันธ์กับใบ และคุณภาพของเนื้อทุเรียน ต้นทุเรียนที่ขาดน้ำสังเกตว่าใบจะดูไม่สมบูรณ์เหมือนปกติ ใบแห้งไม่มัน ขอบใบเหลืองเหี่ยวเฉาและร่วงไปในที่สุด คุณภาพของผลและเนื้อทุเรียนก็จะด้อยลงไปตามระดับความแห้งแล้งที่ได้รับ
ช่วงที่ลงทุเรียนใหม่ ควรค่อยๆรดน้ำด้วยมือที่โคนต้นไม่ให้เสียหน้าดิน รอให้ทุเรียนตั้งตัวได้จึงปรับมาใช้ระบบรดน้ำตามเห็นสมควร และเหมาะสมกับสวนของตน เช่น แครงสาด สายพลาสติก สปริงเกอร์ ฯลฯ
– การให้ปุ๋ย ช่วงปีแรกที่ลงกิ่งใหม่ๆ เน้นไปที่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยอินทรีย์ ระยะต่อมาจึงค่อยให้ปุ๋ยเคมีสูตรทั่วไป 15-15-15 หรือ 16-16-16 การใส่ปุ๋ยของแต่ละที่ก็ยังไม่มีสูตรที่แน่นอนตายตัว ดินของแต่ละพื้นที่ก็มีความแตกต่างกัน ที่สำคัญคือให้ปุ๋ยในเวลาที่สอดคล้องกับระยะของการเจริญเติบโต หรือช่วงเวลาในการออกดอกออกผลของทุเรียน อย่างเช่น ในช่วงบำรุงกิ่งใบก็จะให้ไนโตรเจนที่ทุเรียนต้องการมากหน่อย ก่อนที่ทุเรียนจะออกดอกเราจะลดสัดส่วนของไนโตรเจนลง และเพิ่มในส่วนของฟอสเฟต และโพแทสเซียม เพื่อให้ทุเรียนหยุดการเจริญเติบโตทางกิ่งใบ เตรียมออกดอก ปรับลดสัดส่วนไปเรื่อยๆ จนเมื่อผลทุเรียนอายุได้ 10 สัปดาห์ จึงให้ปุ๋ยสูตร 0-0-50 เพื่อเพิ่มคุณภาพเนื้อ
– การกำจัดวัชพืช นอกจากวัชพืชจะแย่งน้ำจากต้นทุเรียนแล้ว มันยังเป็นแหล่งอาศัยของบรรดาแมลงที่เป็นศัตรูของทุเรียนอีกด้วย ชาวสวนจะต้องคอยดูแลถากถางวัชพืชอยู่เสมอ อย่างน้อยปีละ3-4 ครั้ง โดยเฉพาะในช่วงต้นทุเรียนยังอ่อนและในฤดูฝน
– การกำจัดศัตรูของทุเรียน นอกจากวัชพืชแล้ว ทุเรียนในระยะต้นอ่อนมีความอ่อนแอต่อโรคและแมลงหลายอย่าง อาทิโรครากเน่าโคนเน่า โรคผลเน่า ศัตรูของทุเรียนมีหลายชนิด เช่น เชื้อราไฟทอฟธอรา เพลี้ยไก่แจ้ ไรแดง หนอนเจาะผล หนอนเจาะเมล็ดทุเรียน เพลี้ยแป้ง ชาวสวนต้องคอยหมั่นสังเกต และจัดการแก้ไขและกำจัดศัตรูของทุเรียนพวกนี้ ซึ่งแต่ละชนิดมีบอกไว้ในตำราการกำจัดศัตรูของทุเรียน
ชาวสวนจะเลือกเก็บผลทุเรียนที่แก่แล้วเท่านั้น ทุเรียนก้านยาวมีอายุนับจากวันดอกบานจนถึงผลแก่ให้เก็บเกี่ยวได้ประมาณ 120 – 135 วัน ขึ้นอยู่กับสภาพความชื้นและความแห้งแล้ง ในสภาพที่แห้งแล้งทุเรียนก็จะแก่เร็วกว่าสภาพที่มีความชื้นมาก แต่ละสวนก็จะมีเทคนิคในการจดบันทึกและทำสัญลักษณ์ให้ทุเรียนที่ออกดอกแต่ละรุ่นอีกด้วย
