ส้มเกลี้ยงจัดว่าเป็นผลไม้น้ำอร่อย มีแหล่งกำเนิดในทางตอนใต้ของประเทศจีน ต่อมาถูกกระจายไปทั่วทุกมุมโลก โดยเชื่อกันว่าเข้ามาปลูกยังประเทศไทยในสมัยกรุงศรีอยุธยา หรือกรุงธนบุรี โดยส่วนมากแล้วจะปลูกบริเวณในย่านฝั่งธนบุรี ก่อนจะกลายพันธุ์ ไปยังภาคเหนือและภาคต่างๆในประเทศไทย จนปัจจุบัน
ส้มเกลี้ยงนิยมปลูกเพื่อเก็บผลผ่าคั้นเอาน้ำมาผสมใส่น้ำเชื่อม ตามด้วยน้ำแข็ง ดื่มเพื่อคลายความกระหาย หรือแปรรูปเป็นได้ทั้งของหวาน อาหาร และสมุนไพรและเก็บผลขายนับว่าได้รับความนิยมไม่น้อยเลยทีเดียว นอกจากนี้ส้มเกลี้ยงใช้ดื่มเพื่อลดอาการไข้ เจ็บคอ เปลือกสามารถนำไปทาบริเวณข้อศอก หรือหัวเข้า แก้ปัญหาคล้ำดำได้อีกด้วย สารพัดประโยชน์เป็นอย่างยิ่ง
ลักษณะทั่วไปของส้มเกลี้ยง
ส้มเกลี้ยงเป็นพืชที่อยู่ในวงศ์ RUTACEAE เป็นไม้ยืนต้นสูงประมาณ 5-10 เมตร ลำต้นค่อนข้างทึบ แผ่กว้าง มีลำต้นและกิ่งก้านที่แข็งแรง มีการแตกกิ่งได้อย่างรวดเร็ว มีหนามขนาดใหญ่ หากเป็นต้นที่เกิดจากเมล็ดจะยิ่งมีหนามมากกว่าและยาวเรียวกว่า สำหรับต้นส้มเกลี้ยงสามารถเจริญเติบโตได้ดีในพื้นที่ที่มีความสูงจากน้ำทะเลไม่มากนัก
ใบส้มเกลี้ยง มีลักษณะใบอ่อนเป็นเหลี่ยม มีหนามบริเวณซอกใบ ปลายใบแหลมมน บางครั้งตื้นเล็กน้อย กว้างประมาณ 1-2 นิ้วฟุต และยาวประมาณ 2-3 นิ้วฟุต ด้านหน้าของใบมีสีเขียวอ่อน ส่วนด้านหลังเป็นสีเขียวเข้ม
ดอกส้มเกลี้ยง จะออกเป็นช่อตามซอกใบ เป็นดอกสมบูรณ์เพศ ประมาณ 10-20 ดอก ไฮไลท์ของการปลูกส้มเกลี้ยงก็ตอนดอกบานนี่ล่ะค่ะ ดอกจะส่งกลิ่นหอมไปทั้งสวนเลย จะออกดอกในช่วงเดือนมีนาคม-เมษายน และจะบานได้เต็มที่ในช่วงเดือนเมษายน- พฤษภาคม ระยะเวลาในการออกดอกจนถึงระยะดอกบาน 30 วัน และสามารถเก็บเกี่ยวได้ในเดือนที่ 8
ผลส้มเกลี้ยงให้นึกถึงทรงกลม หรือทรงแป้น ผลอ่อนจะมีสีเขียว แต่เมื่อมีสีเหลืองแกมเขียวสามารถเก็บเกี่ยวได้แล้ว มีรสชาติหวานอมเปรี้ยวแสนจะอร่อยและเป็นที่นิยมกันเป็นส่วนมากปัจจุบันนี้
สารพัดประโยชน์ต้องยกให้ส้มเกลี้ยง จะเป็นเรื่องไหนกันบ้างนั้นจะต้องตามไปดู
– ช่วยบำรุงร่ายกาย ทั้งช่วยให้ร่างกายเจริญอาหาร ลดระดับน้ำตาลในเลือกและไขมันในเลือดได้ เนื่องจากในส้มเกลี้ยงประกอบไปด้วยสาร pectin ช่วยในการดูดซึมน้ำตาลทางเดินอาหารจึงลดระดับน้ำตาลในเลือดได้
– เปลือกส้ม ใช้ลดอาการวิงเวียน หน้ามืด ตาลาย และใจสั่นได้เป็นอย่างดี
– หากทานส้มเกลี้ยงเป็นประจำทุกวัน ทำให้คุณห่างไกลจากอาการลักปิดลักเปิด รักษาโรคอาการเกลื้อนและคัน
การขยายพันธุ์ของส้มเกลี้ยง
สามารถทำการขยายพันธุ์ได้ 2 วิธี คือการเพาะด้วยเมล็ด และการขยายพันธุ์จากส่วนอื่นๆ ของต้นเดิม เช่น การติดตา ใช้กิ่ง โดยใช้วิธีการที่แตกต่างกันออกไปไม่ว่าจะเป็น ติดตา ตอนกิ่ง ปักชำ และการต่อกิ่ง เป็นต้น
วิธีที่เกษตรกรนิยมใช้มากที่สุดในการขยายพันธุ์คือ การติดตา ตอนกิ่ง และปักชำ เนื่องจากให้ผลผลิตเร็วกว่าการเพาะเมล็ด แผ่พุ่มที่กว้างกว่า สามารถทำการเก็บเกี่ยวได้มากกว่านั่นเอง
การปลูกส้มเกลี้ยง
นิยมปลูกผสมกับผลไม้ชนิดอื่นเช่นลำไย มะนาว หรือส้มโอเป็นต้น เป็นการปลูกที่ไม่เป็นระเบียบ หรือปลูกในพื้นที่ว่าง กล่าวคือไหนว่าก็ปลูกเสียตรงนั้น หรืออาจปลูกแทนที่พืชเดิมที่ตายไป โดยการ
1. ขุดหลุมให้มีความลึกประมาณ 50×50 เซนติเมตร
2. ใช้หญ้าแห้งหรือใบไม้แห้งรองก้นหลุม
3. จากนั้นให้ทำการลงต้นส้มเกลี้ยง กลบดินแล้วตามด้วยหญ้าแห้ง หรือใบไม้แห้งคลุมทับอีกชั้นหนึ่งบริเวณรอบๆ ต้นส้มเกลี้ยง หรืออีกวิธีหนึ่งที่เกษตรกรมักทำกันคือการน้ำหม้อดินเผ่า หรือโอ่งเล็กใส่น้ำ นำผ้ามาพาดระหว่างน้ำในโอ่งมายังพื้นดินบริเวณรอบโคนต้น เพื่อความชุ่มชื่นตลอดเวลา
การดูแลรักษาต้นส้มเกลี้ยง
การให้น้ำ เนื่องจากส้มเกลี้ยงเป็นพืชที่ต้องการน้ำในปริมาณหนึ่ง ดังนั้นจึงมีปัญหาค่อนข้างมากในช่วงฤดูร้อน ซึ่งเกษตรกรจะต้องดูแลและทำการวางแผนในจุดนี้มากเป็นพิเศษอาจมีการขุดบ่อ หรือเจาะน้ำใต้ดินมาสำรองไว้ในช่วงหน้าร้อน
ส่วนเรื่องการใส่ปุ๋ยหรือการกำจัดศัตรูพืชนั้นมีน้อยมากเนื่องจากมีการปลูกพืชหลักๆ อยู่แล้ว ส้มเกลี้ยงจะได้อาหารจากพืชหลักเหล่านั้นด้วย จะมีก็แต่การบำรุงในช่วงการติดดอก และใกล้จะเก็บเกี่ยวผลผลิตเล็กน้อยเท่านั้น
ในการตัดแต่งกิ่ง เนื่องจากส่วนใหญ่แล้วเกษตรกรมักเสียดายในด้านร่มเงาจึงไม่ค่อยมีการตัดตกแต่งสักเท่าไหร่ จะใช้วิธีการตอนกิ่ง บนกิ่งที่มีความแข็งแรงเสียมากกว่าแล้วค่อยตัดออกไปปลูกยังอีกที่หนึ่ง
วิธีการเก็บเกี่ยว
ในการเก็บเกี่ยวผลผลิตที่ได้จากส้มเกลี้ยงจะใช้วิธีการเก็บทีละลูก โดยการใช้บันใดพาดเพื่อทำการเก็บเกี่ยว กรณีที่ต้นส้มเกลี้ยงอายุมากกว่า 10 ปี ทำให้มีพุ่มที่สูงไม่สามารถขึ้นไปเก็บเกี่ยวได้ เกษตรกรใช้กรรไกรตัดแทน
ส้มเกลี้ยงแม้ว่าจะไม่ได้ปลูกเป็นผลไม้หลัก แต่เมื่อเทียบผลผลิตที่ได้รับแล้ว ถือว่าไม่น้อยหน้าใครเลย สำหรับเพื่อนๆ คนไหนที่กำลังมองหารายได้อื่นๆ เพิ่มเติมลองปลูกส้มเกลี้ยงดูนะคะ ไม่ต้องดูแลมากนัก ง่ายต่อการปลูกและเก็บเกี่ยวกว่าส้มอื่นๆ อีกด้วย
