แตงโม (Watermelon) เป็นพืชตระกูลเดียวกันกับแคนตาลูป ฟัก และแตงชนิดอื่นๆ มีถิ่นกำเนิดอยู่ในทวิปแอฟริกา แตงโมเป็นพืชล้มลุกที่เลื้อยไปตามดิน มีขนขึ้นตลอดทั้งลำต้น มีตอกทั้ง 2 เพศอยู่ในต้นเดียวกัน แตงโมในบ้านเราที่นิยมปลูก มีอยู่หลายสายพันธุ์ เช่น แตงโมพันธุ์ จินตหรา พันธุ์กินรี พันธุ์ตอปิโด พันธุ์ซอนย่า ฯลฯ
การปลูกแตงโม
เลือกพันธุ์ที่ต้องการปลูก และจัดหา หรือจัดเตรียมสถานที่ ถ้าเป็นไปได้สถานที่ปลูกแตงโมควรจะย้ายไปเรื่อยๆ เพราะแตงโมจะมีปัญหาเมื่อปลูกซ้ำในที่ดินเดิม ทั้งปัญหาเรื่องศัตรูพืช และปัญหาเรื่องคุณภาพดิน แต่ถ้าจำเป็นต้องปลูกซ้ำที่เดิม ขั้นตอนการเตรียมดินก็ต้องละเอียดหน่อย แตงโมชอบดินร่วนซุย หรือดินทรายมากที่สุด ไม่ชอบดินหนักที่ระบายน้ำไม่ดี อีกอย่างแตงโมไม่ชอบหน้าฝน ควรปลูกแตงโมหลังจากหมดฤดูฝนแล้ว
เตรียมแปลงปลูก
เมื่อได้สถานที่ปลูกเรียบร้อยแล้ว ทำการไถหน้าดินขึ้นมา ความลึก 30-50 เซนติเมตร ตากแดดทิ้งไว้ประมาณ 15 วัน เพื่อกำจัดวัชพืช และเชื้อโรค รวมไปถึงไข่ของหนอนแมลงศัตรูพืช พอครบกำหนดให้ทำการไถพรวนอีกครั้ง คราวนี้ไถให้ได้ลึกมากที่สุด เพราะแตงโมมีระยะหยั่งรากที่ลึกถึง 100 กว่าเมตร ยิ่งเราไถพรวนให้หน้าดินลึกมากเท่าไร รากของแตงโมก็จะสามารถแทรกตัวลงไปหาน้ำและอาหารได้อย่างเต็มที่ ไถรอบนี้ให้หว่านปูนขาวให้ทั่ว(150 กิโลกรัม/ไร่) พร้อมทั้งเติมปุ๋ยคอก(1 ตัน/ไร่) ปุ๋ยสูตร 15-15-15(30 กิโลกรัม/ไร่) เพื่อเพิ่มความสมบูรณ์ในดิน ในขั้นตอนนี้ให้ทำการตรวจสอบค่าความเป็นกรด-ด่างในดินไปด้วย แตงโมต้องการดินที่มีค่า pH ประมาณ 6.X (ประมาณ 6 กว่าๆ) อย่างน้อยให้อยู่ในช่วง pH 5-7
จากนั้นทำการยกแปลงให้สูง 30 เซนติเมตร กว้าง 1 เมตร ระยะห่างระหว่างแปลง 5 เมตร ใช้พลาสติกสีดำคลุมไว้ให้ทั่วแปลง เพื่อรักษาความชื้น และป้องกันวัชพืช เจาะรูที่พลาสติกและขุดหลุมเตรียมไว้ปลูกแตงโม ให้ระยะห่างประมาณ 60 เซนติเมตรใช้ปุ๋ยคอกละเอียดผสมดินรองก้นหลุม จากนั้นวางระบบน้ำหยด เพื่อความสะดวกในการให้น้ำและปุ๋ย เป็นอันเสร็จขั้นตอนการเตรียมแปลงปลูก
เพาะต้นกล้า ปลูกลงแปลง
จริงๆ เราจะปลูกแตงโมลงแปลงได้ 2 วิธี คือ
1.หยอดเมล็ดลงที่แปลงเลย ให้ใช้อุปกรณ์หรือนิ้วขุดหลุมให้ลึกประมาณ 1 นิ้ว หยอดเมล็ดลงไป 3-5 เมล็ด เอาดินกลบบางๆ แล้วรดน้ำให้ชุ่ม ช่วงนี้อย่าปล่อยให้ดินแห้ง ให้รดน้ำอย่างน้อย 1 ครั้งต่อวัน ประมาณ 1 สัปดาห์ แตงโมจะเริ่มแตกหน่อ รอจนต้นกล้างอกใบจริงขึ้นมา 2-3 ใบ ให้ทำการคัดเลือกต้นที่แข็งแรงที่สุด ให้เหลือหลุมละ 2 ต้นเท่านั้น ช่วงนี้หาฟางหรือวัสดุที่ใกล้เคียง มาคลุมบริเวณต้นอ่อนเอาไว้ เพื่อรักษาความชื้น ป้องกันวัชพืช และกันความร้อนให้ต้นอ่อน
วิธีเพาะเมล็ดลงแปลงเลย จะสะดวกตรงที่ไม่ต้องย้ายต้นกล้าหลายครั้ง แต่จะมีปัญหาตรงที่ควบคุมการงอกของเมล็ดได้ยาก น้ำค้างและอุณหภูมิในดินที่เย็นเกินไป จะทำให้เมล็ดงอกยาก ถ้าหากปลูกในที่ที่มีอากาศเย็นมากๆ จะใช้วิธีเอาผ้าห่อเมล็ดแล้วนำไปแช่ในน้ำอุ่นประมาณ 24 ชั่วโมง เมื่อรากเริ่มงอกจึงนำไปปลูกลงแปลง เหมือนขั้นตอนการหยอดเมล็ดต่อไป
2.เพาะเมล็ดในถาดเพาะ (แนะนำให้ใช้วิธีนี้)
เตรียมดินผสมลงในถาดเพาะ(หรือถุงพลาสติกก็ได้) หยอดเมล็ดลงในถาดเพาะ หลุมละ 1-2 เมล็ด รดน้ำทุกวันอย่าให้ขาด ประมาณ 15-20 วัน ต้นกล้าจะมีความสูงประมาณ 1 คืบ ย้ายลงแปลงปลูกได้ ก่อนลงแปลงให้ตัดใบทิ้ง เหลือใบที่สมบูรณ์ที่สุด 4 ใบเท่านั้น ใส่ปุ๋ยสูตร 15-15-15 ละลายน้ำรดบริเวณโคนต้น ใช้ฟางหรือวัสดุคลุมไว้เหมือนวิธีแรก
ดูแลรักษาแตงโม
-ระบบน้ำแบบหยด ให้น้ำแบบวันเว้นวัน หรือหยุดให้เมื่อมีฝนตก
-หมั่นคอยกำจัดวัชพืช และตรวจสอบการเป็นโรคและแมลง ให้บ่อย เพราะโรคและแมลงศัตรูของแตงโม ก็มีอยู่หลายชนิดเหมือนกัน
-เมื่อแตงโมมีความยาว 30-50 เซนติเมตร จัดการตัดแต่งเถาให้เป็นระเบียบ ให้เหลือต้นละ 4 เถา ตัดกิ่งแขนงที่ไม่สมบูรณ์ออก
-หลังจากแตงโมออกดอก ให้ทิ้งระยะห่างการให้น้ำ เหลือ 3 วันต่อครั้ง
-ช่วงออกดอก ใช้ปุ๋ยเร่งดอกสูตร 8-24-24 ละลายน้ำไปกับระบบน้ำหยด
-เมื่อลูกแตงโม โตได้ขนาดเท่ากะลามะพร้าว ให้หาฟางหรือวัสดุที่เหมาะสมรองที่ก้นลูก ไม่ให้แตงโมสัมผัสกับดินโดยตรง
-หนึ่งสัปดาห์ก่อนการเก็บเกี่ยว ให้ปุ๋ยสูตร 0-0-50 และงดให้น้ำ เพื่อเพิ่มความหวาน
การเก็บเกี่ยว
-แตงโมมีอายุการเก็บเกี่ยวประมาณ 60-80 วัน แล้วแต่พันธุ์ที่ปลูก
-เคาะที่ลูกแตงโม สังเกตเสียงจะดังทึบๆ ตุบๆ เมื่อแตงโมแก่
-มือเกาะที่อยู่ใกล้ขั้วผล จะแห้งเหี่ยว
-เก็บแตงโมตอนบ่าย เก็บตอนเช้าผลจะแตกได้ง่าย เนื่องจากแตงโมมีความชื้นสูง
ถ้ารู้จักใส่ใจที่จะเรียนรู้ และเอาใจใส่ดูแลอย่างใกล้ชิด การปลูกแตงโม ที่เหมือนจะมีรายละเอียดปลีกย่อยเยอะ ก็ไม่ใช่เรื่องยาก แถมรายได้งามด้วยครับ
